Ehliyete el konulması, çeşitli suçlar ve trafik ihlalleri nedeniyle sıkça gündeme gelir. Ehliyete el konulması, kişinin güvenli sürüş yeteneğinin ciddi şekilde zarar gördüğü durumlarda uygulanan bir yaptırımdır. Özellikle alkollü araç kullanma, hız sınırlarını aşma ya da tehlikeli sürüş gibi nedenlerle ehliyete el konulması, trafikteki diğer insanları koruma amacı güder. Ancak, ehliyete el konulması sadece bir cezalandırma değil, aynı zamanda trafik güvenliğini artırmaya yönelik bir önlemdir. Ehliyete el konulması kararının alınması, yargı organlarının değerlendirmesi ve duruma uygun cezanın verilmesi ile gerçekleşir. Ayrıca, ehliyete el konulması, sürücünün eğitim alması ve davranışlarını düzeltmesi için bir fırsat olarak da görülebilir. Ehliyete el konulması, sadece kişisel hakların ihlali değil, toplumun genel güvenliğini tehdit eden bir durumdur. Bu yüzden, ehliyete el konulması, yasal prosedürler çerçevesinde ve belirli kriterlere dayanarak yapılmalıdır. Ehliyete el konulması uygulaması, sürücünün suçlarının tekrarını engellemeyi amaçlayan bir yöntemdir. Sonuç olarak, ehliyete el konulması, trafikteki düzenin sağlanmasında önemli bir rol oynar ve ehliyetin geri alınması süreci, her sürücünün güvenli bir şekilde trafikte yer almasını sağlamaya yöneliktir.
Sürücü belgesinin alınmasını (ehliyete elkonulmasını) gerektiren 9 neden bulunmaktadır. Bunlardan ceza puanı sınırını doldurması nedeniyle ve hız sınırı ihlali nedeniyle sürücü belgesinin geri alınmasında trafik zabıtası diğerlerinde Sulh Ceza Hakimlikleri yetkilidir.
Sürücü belgesinin alınmasını (ehliyete elkonulmasını) gerektiren nedenler şunlardır;
1- İşlenen Taksirli Suçtan Mahkûmiyet Halinde
2- Alkol Ya Da Uyuşturucu Madde Alarak Araç Kullanma halinde
3- Uyuşturucu Suçlarından, Kaçakçılık Suçlarından Ve 6136 Sayılı Yasaya Muhalefet Suçlarından Mahkumiyet Halinde
4- Sağlık Koşulları Nedeniyle,
5- Kırmızı Işık İhlali Nedeniyle,
6- Hız Sınırı İhlali Nedeniyle,
7- Aracın El Freninin Çekilmesi Suretiyle Ani Olarak Yönünün Değiştirilmesi Veya Kendi Etrafında Döndürülmesi Nedeniyle Sürücü Belgesinin Geri Alınması,
8- Ceza Puanının Dolması Nedeniyle,
9- İşlenen Suçlar Nedeniyle,
İşlenen Taksirli Suçtan Mahkûmiyet Halinde Sürücü Belgesinin Geri Alınması (Ehliyete Elkonulması)
TCK 53 “…trafik düzeninin gerektirdiği dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırılık dolayısıyla işlenen taksirli suçtan mahkûmiyet halinde, üç aydan az ve üç yıldan fazla olmamak üzere… sürücü belgesinin geri alınmasına karar VERİLEBİLİR……geri alma hükmün kesinleşmesiyle yürürlüğe girer ve süre, cezanın tümüyle infazından itibaren işlemeye başlar.”
Trafik düzeninin gerektirdiği dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırılık dolayısıyla taksirle işlenebilecek suçlar
* Taksirle öldürme
* Taksirle yaralama
Alkol Ya Da Uyuşturucu Madde Kullanımı Alarak Araç Kullanmak Nedeniyle Sürücü Belgesinin Geri Alınması (Ehliyete Elkonulması)
2918 sayılı karayolları trafik kanunu 48 maddesi
Yapılan tespit sonucunda, 0.50 promilin üzerinde alkollü olarak araç kullandığı tespit edilen sürücüler hakkında, fiili bir suç oluştursa bile, 700 Türk Lirası idari para cezası verilir ve SÜRÜCÜ BELGESİ ALTI AY SÜREYLE GERİ ALINIR. Hususi otomobil dışındaki araçları alkollü olarak kullanan sürücüler bakımından promil alt sınırı 0.21 olarak uygulanır.
Alkollü olarak araç kullanma nedeniyle sürücü belgesi geri alınan kişiye, son ihlalin gerçekleştiği tarihten itibaren geriye doğru BEŞ YIL İÇİNDE;
ikinci defasında 877 Türk Lirası idari para cezası verilir ve SÜRÜCÜ BELGELERİ İKİ YIL SÜREYLE,
üç veya üçten fazlasında ise, 1.407 Türk Lirası idari para cezası verilir ve SÜRÜCÜ BELGELERİ HER SEFERİNDE BEŞER YIL SÜREYLE GERİ ALINIR.
Sürücü belgelerinin herhangi bir nedenle geçici olarak geri alınmış olması hâlinde belirtilen süreler, geçici alma süresinin bitiminde başlar.
UYUŞTURUCU VEYA UYARICI MADDE aldığı tespit edilen sürücülere 3.600 Türk Lirası idari para cezası verilir ve SÜRÜCÜ BELGESİ BEŞ YIL SÜREYLE GERİ ALINIR.
Alkollü olarak araç kullanması nedeniyle son ihlalin gerçekleştiği tarihten itibaren geriye doğru BEŞ YIL İÇİNDE SÜRÜCÜ BELGELERİ İKİNCİ DEFA GERİ ALINAN SÜRÜCÜLER Sağlık Bakanlığınca, usul ve esasları İçişleri, Millî Eğitim ve Sağlık bakanlıklarınca çıkarılacak yönetmelikte gösterilen SÜRÜCÜ DAVRANIŞLARINI GELİŞTİRME EĞİTİMİNE; üç veya üçten fazla geri alınan sürücüler ise PSİKO-TEKNİK DEĞERLENDİRMEYE VE PSİKİYATRİ UZMANININ MUAYENESİNE tabi tutulurlar.
Geri alınan sürücü belgesinin iade edilebilmesi için;
ilgili kişi hakkında trafik kurallarına aykırılık dolayısıyla bu Kanun hükümlerine göre verilmiş olan idari para cezalarının tamamının tahsil edilmiş olması;
uyuşturucu veya uyarıcı madde alması nedeniyle sürücü belgesi geri alınanların AYRICA sürücü olmasında sakınca bulunmadığına dair resmi sağlık kurumlarından alınmış sağlık kurulu raporunun ibraz edilmesi şarttır.
Uyuşturucu Suçlarından, Kaçakçılık Suçlarından Ve 6136 Sayılı Yasaya Muhalefet Suçlarından Mahkumiyet Halinde Sürücü Belgesinin Geri Alınması (Ehliyete Elkonulması)
2918 sayılı karayolları trafik kanunu 41 Maddesi
Sürücü belgesi alındıktan sonra bu maddenin birinci fıkrasının (e) bendinde belirtilen suçlardan biri ile mahkûmiyet hâlinde bu kişilerin sürücü belgeleri, bu Kanunun 6 ncı maddesinde sayılan görevliler tarafından bu maddenin birinci fıkrasının (e) bendinde belirtilen şartlar sağlanıncaya kadar geri alınır. Bu Kanunun 48 inci madde hükümleri saklıdır.
- e) Adli sicilinde, 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 188, 190 ve 191 inci maddeleri, 21/3/2007 tarihli ve 5607 sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanununun 4 üncü maddesinin yedinci fıkrası, 10/7/1953 tarihli ve 6136 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanunun 12 nci maddesinin ikinci ve takip eden fıkralarında belirtilen suçlardan hüküm giydiğine dair kayıt bulunmaması,
– Uyuşturucu ticareti, uyuşturucu kullanmak, uyuşturucu madde kullanılmasını kolaylaştırmak
– Devletin siyasî, iktisadî veya askerî güvenliğini bozacak ya da çevre veya toplum sağlığını tehdit edecek nitelikte eşya hakkında Kaçakçılık suçu,
-ruhsatsız silahlarla bunlara ait mermileri ülkeye sokmak veya sokmaya kalkışmak veya bunların ülkeye sokulmasına aracılık etmek veya bunları ülkede yapmak veya bu suretle ülkeye sokulmuş ve ülkede yapılmış olan ateşli silahları veya mermileri bir yerden diğer bir yere taşımak veya yollamak veya taşımaya bilerek aracılık etmek, satmak veya satmaya aracılık etmek veya bu amaçla bulundurmak beş suçunun ;
* iki veya daha çok kişinin birlikte işlemeleri,
* suç işlemek amacıyla kurulmuş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi,
* Ateşli silahın tüfek veya seri ateşli kısa sürede çok sayıda ve etkili biçimde mermi atabilen tam otomatik veya dürbünlü tabanca veya bu fıkrada sayılanların benzerleri olması ya da bu niteliği taşımayan ateşli silahlar veya her türlü mermilerin miktar bakımından vahim olması,
* tüfek veya seri ateşli kısa sürede çok sayıda ve etkili biçimde mermi atabilen tam otomatik veya dürbünlü tabanca ile benzerlerinin miktar bakımından vahim olması,
Adli Sicil Silinme Koşulları
Adlî Sicil Kanunu
Madde 9- (1) Adlî sicildeki bilgiler;
- a) Cezanın veya güvenlik tedbirinin infazının tamamlanması,
- b) Ceza mahkûmiyetini bütün sonuçlarıyla ortadan kaldıran şikayetten vazgeçme veya
etkin pişmanlık,
- c) Ceza zamanaşımının dolması,
- d) Genel af,
Halinde Adlî Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğünce silinerek, arşiv kaydına alınır.
(2) Adlî sicil bilgileri, ilgilinin ölümü üzerine tamamen silinir.
Adlî sicil ve arşiv bilgilerinin silinmesi
Madde 12- (1) Arşiv bilgileri;
- a) İlgilinin ölümü üzerine,
- b) Anayasanın 76 ncı maddesi ile Türk Ceza Kanunu dışındaki kanunlarda bir hak yoksunluğuna neden olan mahkûmiyetler bakımından kaydın arşive alınma koşullarının oluştuğu tarihten itibaren;
- Yasaklanmış hakların geri verilmesi kararı alınması koşuluyla onbeş yıl geçmesiyle,
- Yasaklanmış hakların geri verilmesi kararı alınması koşulu aranmaksızın otuz yıl geçmesiyle,
- c) Diğer mahkûmiyetler bakımından kaydın arşive alınma koşullarının oluştuğu tarihten itibaren beş yıl geçmesiyle, tamamen silinir.
(2) Fiilin kanunla suç olmaktan çıkarılması halinde, bu suçtan mahkûmiyete ilişkin adlî sicil ve arşiv kayıtları, talep aranmaksızın tamamen silinir.
(3) Kanun yararına bozma veya yargılamanın yenilenmesi sonucunda verilen beraat veya ceza verilmesine yer olmadığı kararının kesinleşmesi halinde, önceki mahkûmiyet kararına ilişkin adlî sicil ve arşiv kaydı tamamen silinir.
(4) Akıl hastalığı nedeniyle hükmedilen güvenlik tedbirlerine ilişkin kayıtlar, infazının tamamlanmasıyla tamamen silinir.
Sağlık Koşulları Nedeniyle Sürücü Belgesinin Geri Alınması (Ehliyete Elkonulması)
2918 sayılı karayolları trafik kanunu 45 maddesi
Sürücü belgesi sahibi kişide sağlığı bakımından sürücülüğe engel aşikar bir değişikliğin görülmesi ve tespiti hâlinde, trafik görevlilerince sürücü belgesi geri alınarak, kişinin sağlık kuruluşlarında muayenesi istenir. Sağlık şartları bakımından sürücülüğe engel bir hâlinin olmadığı veya mevcut olan bu hâlin daha sonra ortadan kalktığı sağlık raporuyla tespit edildiği takdirde, sürücü belgesi kişiye iade edilir. Bu maddenin uygulanmasına ilişkin diğer usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
Kırmızı Işık İhlali Nedeniyle Sürücü Belgesinin Geri Alınması (Ehliyete Elkonulması)
2918 sayılı karayolları trafik kanunu 47 maddesi
Son ihlalin gerçekleştiği tarihten itibaren geriye doğru BİR YIL İÇİNDE KIRMIZI IŞIK KURALINI ÜÇ DEFA İHLAL ettiği tespit edilenlerin SÜRÜCÜ BELGELERİ OTUZ GÜN süreyle geçici olarak geri alınır.
AYNI YIL İÇİNDE KIRMIZI IŞIK KURALINI,
İKİNCİ KEZ ÜÇ DEFA İHLAL ETTİĞİ TESPİT EDİLENLERİN SÜRÜCÜ BELGELERİ KIRK BEŞ GÜN,
ÜÇ VE DAHA FAZLA KEZ ÜÇ DEFA İHLAL ETTİĞİ TESPİT EDİLENLERİN SÜRÜCÜ BELGELERİ ALTMIŞ GÜN SÜREYLE GEÇİCİ OLARAK GERİ ALINIR.
Aynı yıl içinde bu madde kapsamında iki ve daha fazla kez sürücü belgesi geri alınanlar geri alma süresi sonunda psiko-teknik değerlendirmeden ve psikiyatri uzmanının muayenesinden geçirilir. Sürücü belgesi almasına mâni hâli olmadığı anlaşılanlara bu Kanun kapsamında verilen trafik idari para cezalarının tahsil edilmiş olması şartıyla belgeleri iade edilir.
Hız Sınırı İhlali Nedeniyle Sürücü Belgesinin Geri Alınması (Ehliyete Elkonulması)
2918 sayılı karayolları trafik kanunu 51 maddesi
Hız sınırlarını yüzde otuzdan fazla aşmak suretiyle ihlalin işlendiği tarihten geriye doğru BİR YIL İÇERİSİNDE BU KURALI BEŞ DEFA İHLAL ETTİĞİ TESPİT EDİLENLERİN SÜRÜCÜ BELGELERİ BİR YIL SÜRE ile geri alınır.
Süresi sonunda psiko-teknik değerlendirmeden ve psikiyatri uzmanının muayenesinden geçirilerek sürücü belgesi almasına mâni hâli olmadığı anlaşılanlara bu Kanun kapsamında verilen trafik idari para cezalarının tahsil edilmiş olması şartıyla belgeleri iade edilir.
SON İHLALİN GERÇEKLEŞTİĞİ TARİHTEN İTİBAREN GERİYE DOĞRU BEŞ YIL İÇİNDE BU MADDE KAPSAMINDA SÜRÜCÜ BELGESİ İKİNCİ DEFA GERİ ALINANLARIN SÜRÜCÜ BELGELERİ İPTAL EDİLİR.
Belgesi iptal edilenlerin tekrar sürücü belgesi alabilmeleri için; sürücü kurslarına devam etmeleri ve yapılan sınavlarda başarılı olarak motorlu taşıt sürücüsü sertifikası almaları gerekir. Bu kişilerin sürücü kurslarında eğitime başlayabilmeleri için tabi tutulacakları psiko-teknik değerlendirme ve psikiyatri uzmanı muayenesi sonucunda sürücülüğe engel hâli bulunmadığını gösterir belgenin sürücü kursuna ibrazı zorunludur.
Aracın El Freninin Çekilmesi Suretiyle Ani Olarak Yönünün Değiştirilmesi Veya Kendi Etrafında Döndürülmesi Nedeniyle Sürücü Belgesinin Geri Alınması (Ehliyete Elkonulması)
2918 sayılı karayolları trafik kanunu 67 maddesi
Bu maddenin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bentleri hükümlerine uymayan sürücülere 235 Türk lirası idari para cezası verilir. AYNI FIKRANIN (D) BENDİ HÜKÜMLERİNE UYMAYAN SÜRÜCÜLERE 5.010 TÜRK LİRASI İDARİ PARA CEZASI VERİLİR VE SÜRÜCÜ BELGELERİ ALTMIŞ GÜN SÜREYLE GERİ ALINIR. Ayrıca, araç altmış gün süre ile trafikten menedilir. Bu şekilde sürücü belgesi geri alınanlar psiko-teknik değerlendirmeden ve psikiyatri uzmanının muayenesinden geçirilerek sürücü belgesi almasına mâni hâli olmadığı anlaşılanlara bu Kanun kapsamında verilen trafik idari para cezalarının tahsil edilmiş olması şartıyla geri alma süresi sonunda belgeleri iade edilir.
Son ihlalin gerçekleştiği tarihten geriye doğru BEŞ YIL İÇİNDE BU MADDE KAPSAMINDA SÜRÜCÜ BELGESİ İKİNCİ DEFA GERİ ALINANLARIN SÜRÜCÜ BELGELERİ İPTAL EDİLİR. Belgesi iptal edilenlerin tekrar sürücü belgesi alabilmeleri için; sürücü kurslarına devam etmeleri ve yapılan sınavlarda başarılı olarak motorlu taşıt sürücüsü sertifikası almaları gerekir. Bu kişilerin sürücü kurslarında eğitime başlayabilmeleri için tabi tutulacakları psiko-teknik değerlendirme ve psikiyatri uzmanı muayenesi sonucunda sürücülüğe engel hâli bulunmadığını gösterir belgenin sürücü kursuna ibrazı zorunludur.
D BENDİ) Herhangi bir zorunluluk olmaksızın, karayollarında dönüş kuralları dışında bilerek ve isteyerek ARACIN EL FRENİNİN ÇEKİLMESİ SURETİYLE veya bAŞKA YÖNTEMLERLE aracın ANİ OLARAK YÖNÜNÜN DEĞİŞTİRİLMESİ veya KENDİ ETRAFINDA DÖNDÜRÜLMESİ yasaktır.
Sürücü Belgelerinin Geri Alınmasında (Ehliyete Elkonulması) Ve İptalinde Yetki
2918 sayılı karayolları trafik kanunu 112 maddesi
Bu Kanunun 6 ncı maddesinde sayılan görevlilerin ve trafik tescil kuruluşlarının yetkilendirildiği hâller HARİÇ OLMAK ÜZERE, sürücü belgelerinin geri alınmasına ve iptaline sulh ceza mahkemeleri karar verir.
Bu Kanunun 51 inci maddesinin ihlali (HIZ SINIRI İHLALİ) ve 118 inci maddesinin ikinci ve üçüncü fıkralarında yazılı “100 ceza puanını doldurmak” eylemi nedeniyle sürücü belgelerinin geri alınmasına yine bu Kanunun 6 ncı maddesinde sayılan görevliler yetkilidir.
2918 sayılı karayolları trafik kanunu 6 maddesi
Trafik zabıtası ve genel zabıtanın görev ve yetki sınırı;
- a) Trafik zabıtası:
Trafik zabıtası görevi sırasında karşılaştığı acil ve zorunlu hallerde genel zabıta görevi yapmakla da yetkilidir.
Mülki idare amirlerince, emniyet ve asayiş bakımından zorunlu görülen haller dışında, trafik zabıtasına genel zabıta görevi verilemez, araç, gereç ve özel teçhizatı trafik hizmetleri dışında kullanılamaz.
- B) Trafik zabıtasının bulunmadığı veya yeterli olmadığı yerlerde polis; polisin ve trafik teşkilatının görev alanı dışında kalan yerlerde de jandarma, trafik eğitimi almış subay, astsubay ve uzman jandarmalar eliyle yönetmelikte belirtilen esas ve usullere uygun olarak trafiği düzenlemeye ve trafik suçlarına el koymaya görevli ve yetkilidir.
Ceza Puanının Dolması Nedeniyle Sürücü Belgesinin Geri Alınması (Ehliyete Elkonulması)
2918 sayılı karayolları trafik kanunu 118. maddesi
Bu Kanunun suç saydığı bir fiilden dolayı haklarında ceza uygulanan sürücülere, aldıkları her ceza, için esasları yönetmelikte belirlenen ceza puanları verilir.
Trafik suçunun işlendiği tarihten geriye doğru bir yıl içinde toplam 100 ceza puanını dolduran sürücülerin SÜRÜCÜ BELGELERİ 2 AY SÜRE İLE GERİ ALINIR ve eğitime tabi tutulurlar.
Aynı yıl içinde ikinci defa 100 puanı dolduran sürücülerin sürücü belgeleri 4 ay süre ile geri alınarak psiko-teknik değerlendirmeye ve psikiyatri uzmanının muayenesine tabi tutulurlar. Muayene sonucunda sürücülük yapmasına engel hali bulunmayanların belgeleri, süresi sonunda iade edilir.
BİR YIL İÇİNDE ÜÇ DEFA 100 CEZA PUANINI DOLDURAN SÜRÜCÜLERİN SÜRÜCÜ BELGELERİ SÜRESİZ OLARAK İPTAL EDİLİR.
ÖLÜMLE SONUÇLANAN TRAFİK KAZALARINA asli kusurlu olarak sebebiyet veren sürücülerin SÜRÜCÜ BELGELERİ İSE 1 YIL SÜRE ile geri alınır.
Bu madde ve diğer ilgili maddelerdeki hükümlere göre sürücü belgeleri geri alınanlardan, geri alma süresi içinde araç kullandığı tespit edilenler, bu Kanunun 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrasına göre cezalandırılırlar.
İşlenen Suçlar Nedeniyle Sürücü Belgelerinin Geri Alınması (Ehliyete Elkonulması) Ve Yerine Getirilmesi
2918 sayılı karayolları trafik kanunu 119. maddesi
Diğer cürümlerden mahkümiyeti halinde, mahkemece ceza süresini geçmemek üzere geçici olarak sürücü belgelerinin geri alınmasına da karar verilebilir.
Geçici olarak sürücü belgesinin geri alınması hürriyeti bağlayıcı ceza hükümlerinin infazından sonra yerine getirilir.
Geçici Madde 26 –
Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce bu Kanun kapsamında sürücülere uygulanan trafik idari para cezalarına istinaden verilen ve aktif durumda olan ceza puanları pasif duruma getirilerek ceza puanı hesaplamasında dikkate alınmaz.
Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce 47 nci maddenin üçüncü fıkrası, 51 inci maddenin üçüncü fıkrası ve 118 inci maddenin ikinci ve üçüncü fıkraları kapsamında geçici olarak geri alınan ve ilgilisine teslim edilmemiş olan sürücü belgelerinin geçici geri almaları pasif duruma getirilir ve aynı maddelerde belirtilen süre ve şartlar aranmaksızın ilgilinin müracaatı üzerine iade edilir ve daha sonraki geri alma işlemi hesaplamalarında dikkate alınmaz.
Pasif duruma getirilen geçici geri alma süreleri ve ceza puanları, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önceki tüm adli ve idari işler bakımından ilgilisine herhangi bir hak veya istisna sağlamaz ve uygulanmış olan trafik idari para cezalarını ortadan kaldırmaz.
Yorumlar